လွယ်လွယ်ပြောရရင် အင်တာနက်ကို ပိတ်တဲ့နေရာမှာ Whitelist နဲ့ Blacklist ဆိုပီး နှစ်မျိုးရှိပါတယ်။

blackist ဆိုသည်မှာ အနည်းငယ် ပိုမိုရင်းနှီးကျွမ်းဝင်သော အယူအဆဖြစ်သည်။ Backlist သဘောတရားသည် ပိတ်စေချင်တာကို ရွေးရတာပါ။ ဥပမာ PornHub ပိတ်မယ်၊ Facebook ပိတ်မယ်၊ စသဖြင့် မိမိ ပိတ်ထားချင်သော application များကုိ ပိတ်ထားနိုင်ပါသည်။ သင်ကာကွယ်ရန် ကြိုးစားနေသည့် စက်များမှ အန္တရာယ်များသော၊ ပိတ်ဆို့ရန် လိုအပ်သောအရာများ စာရင်းဖြစ်သည်။ ဗိုင်းရပ်စ် နှိမ်နင်းရေးနှင့် anti-malware ပရိုဂရမ် တော်တော်များများသည် အဓိကအားဖြင့် blacklist များဖြစ်သည်။ ၎င်းတို့တွင် သိထားသော အန္တရာယ်ရှိသည့် ကုဒ်များစာရင်းတစ်ခုပါဝင်ပြီး၊ ထိုပရိုဂရမ်များကို အကာအကွယ်ပေးထားသော ကွန်ပျူတာပေါ်တွင် တွေ့ရှိသောအခါ အလိုအလျောက် ခုန်ကျော်သွားသည်။ blacklist သည် အတော်အတန်သိသာသော ဆိုးကျိုးများရှိသည်။ ကျနော်တို့ Blacklist သည် သာမာန်နည်းနဲ့ကျော်လို့ရနိုင်ပါတယ်။

ဘာလို့ဆို Blacklist သည် အရာအားလုံးကို လိုက်မပိတ်နိုင်ပါဘူး။ ဥပမာ VPN Software တစ်ခု အစက သုံးလို့ရပြီး နောက်ကျမရတော့တာကို ကြုံဖူးကြမှာပါ။ ဒါသည် Blacklist နဲ့ လိုက်ပိတ်နေလို့ဖြစ်ပါတယ်။ အစပိုင်းမှာ မပိတ်ထားပေမဲ့ နောက်ကျ လိုအပ်သလို အဲ့ VPN ကို Blacklist ထဲ ထည့်ပြီး ပိတ်လိုက်တာဖြစ်ပါတယ်။

Whitelist သည် ဆိုက်ဘာလုံခြုံရေး မဟာဗျူဟာ ဖြစ်ပါသည်။ ၎င်းကို အသုံးပြုသူသည် ၄ င်း၏ ကွန်ပျူတာပေါ်တွင် admin ကိုယ်တိုင်မှ ကြိုတင်ခွင့်ပြုထားသည့်အတိုင်း လုပ်ဆောင်ပါသည်။ ဆိုက်ဘာတိုက်ခိုက်သူများ၏ အန္တရာယ်ရှိသော ကုဒ်များကို ဖော်ထုတ်ရန်နှင့် ပိတ်ဆို့ရန်အတွက် အဆင့်တစ်ဆင့်တက်သွားမည့်အစား အိုင်တီ ၀ န်ထမ်းများက ကွန်ပျူတာ (သို့မဟုတ်) မိုဘိုင်းစက်ပစ္စည်းများ တွင် အသုံးပြုနိုင်သည့် ခွင့်ပြုထားသော အသုံးချ ပရိုဂရမ်များစာရင်းကို ပြုစုပေးပါသည်။ အနှစ်သာရအားဖြင့် အသုံးပြုသူသည် အကန့်အသတ်ရှိသော လုပ်ဆောင်နိုင်စွမ်းများကိုသာ အသုံးပြုခွင့်ရှိပြီး၊ ၎င်းတို့မှ ဝင်ရောက်ခွင့်ကို adminကိုယ်တိုင်က လုံခြုံသည်ဟု ယူဆပါသည်။

Whitelisting သည် အလွန်အမင်းသော ပိတ်ဆို့တားဆီးမှု နည်းလမ်းပဲ ဖြစ်ပါသည်။ သို့သော် ၎င်းသည် အသုံးပြုသူများအတွက် အတော်လေးအဆင်မပြေမှုနှင့် စိတ်ရှုပ်စရာဖြစ်နိုင်ပြီး ဂရုတစိုက် အကောင်အထည်ဖော်ရန်နှင့် ကောင်းမွန်စွာ ဆက်လက်လုပ်ဆောင်နေရန် လိုအပ်ပြီး တိုက်ခိုက်မှုများအတွက် အကာအကွယ်မရှိသော အတားအဆီးတစ်ခုတော့ မဟုတ်ခဲ့ပါ။

Internet မပါပဲ Intranet နဲ့ လုပ်ငန်းလည်ပတ်ရုံပေးတဲ့ connection တွေပဲ ဖြစ်ပါတယ်။ ဒီအတိုင်းဆို FTTH တွေကိုပါ bankingနဲ့ တခြားLocal appလောက်ပဲ သုံးလို့ ရတဲ့အခြေအနေထိ ပိတ်ချထားလို့ ရပါသည်။ Whitelist နဲ့ပိတ်တာမို့ VPN ကျော်လည်း မရနိုင်သလောက်ပါပဲ။
Whitelist နဲ့ ဆိုရင်တော့ အပေါ်မှာပြောခဲ့သလိုပဲ ပွင့်စေချင်တာ သီးသန့်ကိုပဲ ဖွင့်ထားတာဆိုတော့ VPN ကျော်လို့လည်း မရတော့ပါဘူး။
Intranet (အင်ထရာနက်) ကတော့ အလွယ်ရှင်းပြရရင် အင်တာနက်ရမှ သုံးလို့ရမှာတွေကို အင်တာနက်မရဘဲနဲ့ သုံးလို့ရအောင်လုပ်တာပါ။ ဥပမာ အင်တာနက်မရရင်တောင် Mobile Data ဖွင့်ပြီး Telenor App ကို သုံးလို့ရအောင် Telenor က လုပ်ထားသလို ၊ MPT App ၊ Ooredoo App များကိုလဲ MPTနှင့် Ooredoo တို့ကလဲ သုံးလို့ရအောင် ပြုလုပ်ထားပါသည်။ ဒါကသူ့ Telenor App (သို့မဟုတ်) MPT App App (သို့မဟုတ်) Ooredoo App သည် သူ့ Local Network အတွင်းမှာပဲမို့ ရနေတာဖြစ်ပါတယ်။ ဒီသဘောနဲ့ပဲ Mobile Banking App တွေကိုလည်း အသုံးပြုလို့ ရလာခဲ့ပါတယ်။

သို့သော် Whitelist အတွက် အားနည်းချက်များလည်း ရှိပါသည်။ တစ်ချက်အနေဖြင့် အသုံးပြုသူများသည် သူတို့၏စက်များကို သူတို့အလိုရှိသည့်နည်းဖြင့် အသုံးပြုခွင့်ကို ကန့်သတ်ထားသည်။ (များသောအားဖြင့် လူတို့သည် သူတို့၏အလုပ်များကို သူတို့၏စက်များဟု ထင်မြင်ကြပြီး၊ သူတို့ရှေ့တွင် တစ်နေ့ ရှစ်နာရီထိုင်ရသောကြောင့် ဖြစ်သည်။) whitelist အဖြစ် တည်ဆောက်ရန် လိုအပ်သည့် အလုပ်များစွာလည်း ရှိသည်။ ပြီးနောက်၊ လူသိများသော malware နှင့် attack sites များ၏ နာမည်ပျက်စာရင်းကို ကျယ်ပြန့်စွာ အသုံးပြုရန် ရောင်းချသူများက အတူတကွ စုစည်းထားနိုင်သော်လည်း အဖွဲ့အစည်းများမှ သူတို့ အသုံးပြုရန် လိုအပ်သည့် ပရိုဂရမ်များ၏ Whitelistသည် ထူးခြားလိမ့်မည်။ ပြီးတော့ လိမ်လည်လှည့်ဖြားတတ်သော တိုက်ခိုက်သူများသည် “သူတို့ကိုယ်သူတို့စာရင်းထဲမှာထည့်သွင်း” နိုင်သည့် နည်းလမ်းများရှိသည်။

သတင်းဆောင်းပါးများ ဖတ်ရှုနိုင်ရန် နှင့်ရသစုံ ဗီဒီယိုများကို လက်မလွတ်တမ်း ကြည့်ရှုနိုင်ရန် Mitelar Facebook Page , Mitelar Website နှင့် Mitelar Youtube Channel တို့တွင် အသေးစိတ် ဝင်ရောက်လေ့လာကြည့်ရှုနိုင်ပြီး Like နဲ့ Followလေးလုပ်ထားဖို့လဲမမေ့ပါနဲနော်…။